نوشته تکی

FPS چیست و به کدام بخش از سخت افزار مرتبط است؟

FPS چیست؟

FPS مخفف عبارت Frame Per Second یا همان «فریم بر ثانیه» است. این معیار نشان می‌دهد که در هر ثانیه چه تعداد تصویر (فریم) روی نمایشگر شما نمایش داده می‌شود. هرچه عدد FPS بیشتر باشد، تصاویر روان‌تر، حرکات نرم‌تر و تجربه کاربری بهتری خواهید داشت.
در دنیای بازی‌های ویدئویی و گرافیک رایانه‌ای، FPS اهمیت ویژه‌ای دارد. یک بازی با 30 FPS قابل بازی است اما کمی خشک به نظر می‌رسد، در حالی که 60 FPS استاندارد طلایی برای تجربه روان محسوب می‌شود. بازی‌هایی که حتی بالاتر از 120 یا 144 FPS اجرا می‌شوند، مخصوصاً برای گیمرهای حرفه‌ای، تجربه‌ای بسیار سریع و دقیق فراهم می‌کنند.

اهمیت FPS در بازی‌ها

FPS تنها یک عدد ساده نیست؛ بلکه مستقیماً روی کیفیت تجربه‌ی شما در بازی تأثیر می‌گذارد. اگر FPS پایین باشد، تصاویر دچار لگ یا تأخیر می‌شوند و واکنش کاراکترها با تأخیر همراه خواهد بود. این موضوع در بازی‌های آنلاین و رقابتی مانند CS:GO، Call of Duty یا Valorant می‌تواند تفاوت میان پیروزی و شکست را رقم بزند.
از طرفی، FPS بالا به معنای روانی بیشتر حرکات، هماهنگی بهتر چشم و دست و کاهش خستگی در بازی‌های طولانی‌مدت است.

FPS به کدام بخش از سخت افزار مرتبط است؟

برای درک دقیق اینکه FPS چگونه تولید می‌شود، باید بدانیم چه بخش‌هایی از سخت افزار در این روند نقش دارند. FPS بیشتر نتیجه تعامل چند قطعه اصلی است:

1. کارت گرافیک (GPU)

کارت گرافیک مهم‌ترین بخش در تعیین FPS است. این قطعه وظیفه رندر کردن تصاویر، پردازش گرافیک سه‌بعدی و تولید فریم‌ها را بر عهده دارد. هرچه کارت گرافیک قدرتمندتر باشد، توانایی بیشتری در تولید فریم‌های بالا خواهد داشت. برای مثال، کارت‌های سری NVIDIA RTX یا AMD RX توانایی اجرای بازی‌های سنگین با FPS بالا را دارند.
بنابراین اگر هدفتان افزایش FPS است، ارتقای کارت گرافیک تأثیرگذارترین گزینه است.

2. پردازنده مرکزی (CPU)

گرچه کارت گرافیک نقش اصلی در FPS را دارد، اما پردازنده مرکزی نیز تأثیر قابل توجهی بر آن می‌گذارد. CPU وظیفه پردازش هوش مصنوعی، محاسبات فیزیک بازی و مدیریت داده‌ها را دارد. اگر پردازنده ضعیف باشد، حتی با یک کارت گرافیک قدرتمند نیز FPS محدود خواهد شد. این حالت به اصطلاح «Bottleneck» یا گلوگاه نامیده می‌شود.

3. حافظه رم (RAM)

رم به صورت مستقیم FPS را افزایش نمی‌دهد اما تأثیر غیرمستقیم دارد. مقدار و سرعت رم در بارگذاری سریع‌تر داده‌ها، اجرای نرم‌تر بازی و کاهش لگ مؤثر است. برای اجرای بازی‌های مدرن معمولاً حداقل 16 گیگابایت رم توصیه می‌شود. همچنین رم‌های با سرعت بالاتر (مانند DDR4 و DDR5) می‌توانند کمک کنند FPS ثابت‌تر باقی بماند.

4. هارد یا SSD

ذخیره‌سازی (HDD یا SSD) به صورت مستقیم FPS را بالا نمی‌برد. اما یک SSD پرسرعت باعث می‌شود زمان بارگذاری (Loading) کاهش یابد و افت فریم‌های ناگهانی کمتر رخ دهد. بنابراین SSD به پایداری عملکرد کمک می‌کند.

چه عواملی باعث کاهش FPS می‌شوند؟

گاهی اوقات با وجود سخت‌افزار قوی، FPS پایین است. برخی عوامل رایج عبارتند از:

• درایورهای قدیمی کارت گرافیک

• تنظیمات گرافیکی بیش از حد بالا در بازی

• دمای زیاد پردازنده یا کارت گرافیک (Overheating)

• اجرای همزمان برنامه‌های سنگین در پس‌زمینه

• کمبود حافظه رم

مدیریت صحیح این عوامل می‌تواند کمک کند تا FPS به سطح مطلوب برسد.

راه‌های افزایش FPS

برای بهبود FPS روش‌های مختلفی وجود دارد:

1. ارتقای کارت گرافیک: بهترین و سریع‌ترین راه.

2. بهینه‌سازی تنظیمات گرافیکی بازی: کاهش رزولوشن، خاموش کردن Anti-Aliasing یا سایه‌های سنگین.

3. ارتقای پردازنده یا رم: رفع گلوگاه و افزایش سرعت پردازش.

4. استفاده از SSD: کاهش افت‌های ناگهانی فریم.

5. آپدیت درایورها: مخصوصاً درایور کارت گرافیک.

6. خنک نگه داشتن سیستم: استفاده از کولینگ مناسب برای جلوگیری از افت عملکرد.

تفاوت FPS و Refresh Rate

بسیاری افراد FPS را با Refresh Rate (نرخ تازه‌سازی مانیتور) اشتباه می‌گیرند.

• FPS تعداد فریم‌هایی است که کارت گرافیک تولید می‌کند.

• Refresh Rate یا نرخ تازه‌سازی (مانند 60Hz، 120Hz، 144Hz) تعداد دفعاتی است که مانیتور تصویر را در هر ثانیه تازه می‌کند.

برای تجربه بهتر، FPS سیستم باید با نرخ تازه‌سازی مانیتور هماهنگ باشد. مثلاً اگر مانیتور 144Hz دارید، بهترین تجربه زمانی است که کارت گرافیک شما بتواند بازی را در نزدیکی 144 FPS اجرا کند.

جمع‌بندی

در پاسخ به سؤال اصلی “FPS چیست و به کدام بخش از سخت افزار مرتبط است؟” باید گفت: FPS همان فریم بر ثانیه است و نشان‌دهنده روانی تصویر در بازی‌ها و نرم‌افزارهای گرافیکی است. اصلی‌ترین بخش سخت افزار که FPS را تعیین می‌کند کارت گرافیک (GPU) است، اما پردازنده (CPU)، حافظه رم (RAM) و حتی SSD نیز به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر آن تأثیر می‌گذارند.

اگر گیمر هستید یا با نرم‌افزارهای سنگین گرافیکی کار می‌کنید، توجه به FPS و سخت‌افزار مرتبط با آن یکی از کلیدهای اصلی داشتن تجربه‌ای روان و بدون لگ خواهد بود.